دید مستقیم و دید جانبی

ما تنها حدود 1-2٪ از دید کلی خود را با وضوح کامل می‌بینیم؛ این بخش از دید اصطلاحا دید مستقیم یا دید مرکزی نامیده می‌شود. بخش باقیمانده دید ما که حدود 98-99٪ آن را تشکیل می‌دهد، اصطلاحا دید جانبی نامیده می‌شود. دید جانبی متمرکز نیست، اما می‌توان با آن حرکت اشیا را متوجه شد. دید جانبی به دلیل خستگی، مصرف الکل و مواد مخدر کاهش می‌یابد.

کاهش دید

هنگامی که برای گواهینامه رانندگی درخواست می‌دهید، انجام معاینه چشم لازم است. دید شما به‌صورت طبیعی یا با کمک عینک / لنز تماسی باید حداقل 0.5 باشد. اگر برای داشتن این سطح بینایی نیاز به عینک یا لنز دارید، باید هنگام رانندگی آن را به چشم بزنید.

اگر بینایی یک چشم از دست برود، ممکن است کمی طول بکشد تا اینکه بینایی مجددا تنظیم شود. بنابراین در این شرایط، باید شش ماه منتظر بمانید تا اینکه بتوانید دوباره رانندگی کنید.

دید در تاریکی کاهش می‌یابد، زیرا نور به اندازه روز وجود ندارد. بعضی افراد در تاریکی دچار اختلالات بینایی می‌شوند. برخی افراد دچار مشکلاتی مانند شب‌کوری هستند.

بینایی معمولا با افزایش سن ضعیف می‌شود و بخصوص دید در شب می‌تواند بسیار کاهش یابد. اختلالات بینایی اغلب تدریجی رخ می‌دهند، بنابراین تشخیص آن دشوار است. بنابراین باید بینایی خود را به‌طور منظم تست کنید.

خطای دید

مغز اطلاعاتی را که چشمان شما از محیط اطراف جمع کرده‌اند، تفسیر می‌کند. این فرآیند معمولا به‌صورت عادی رخ می‌دهد، مخصوصا اگر مشکلی در بینایی نباشد، اما گاهی اوقات مغز اشتباه می‌کند. هنگامی که اطلاعات خاصی حذف می‌شود، مغز خودش تصویر را کامل کرده و قسمت‌های حذف‌شده را پر می‌کند؛ این امر می‌تواند خطای دید را موجب شود.

مثال:

• مه و کولاک می‌توانند خطای دید ایجاد کنند؛ به‌عنوان مثال نمی‌توان متوجه شد پیچ جاده به کدام سمت است.

• خودرویی که از روبرو می‌آید و تنها یک چراغ آن روشن است ممکن است موتورسیکلت یا موتورگازی تصور شود.

مراقبت

حدود 90 درصد آنچه را که می‌بینید حاصل اطلاعاتی است که از جاده دریافت می‌کنید. مراقبت یعنی چگونگی دریافت اطلاعات مربوط به وضعیت عبور و مرور. مراقبت ضعیف می‌تواند باعث از دست دادن اطلاعات مهمی شود و زمانی متوجه خطر شوید که خیلی دیر شده باشد. این مراقبت ضعیف می‌تواند به عکس‌العمل دیرهنگام منتهی شود و سایر رانندگان پشت سر شما را غافلگیر نماید.

مراقبت خوب باتجربه و شناخت همراه است. مطالعات نشان می‌دهد که در سبک رانندگی بین رانندگانی که تازه گواهینامه گرفته و رانندگان باتجربه تفاوت‌هایی وجود دارد:

رانندگانی که تازه گواهینامه گرفته‌اند

• نگاهشان بیش‌ازحد نزدیک به خودرو است.
• بیشتر روی اشیاء ثابت تمرکز می‌کنند.
• منفعلانه عمل کرده و مناطق کوچک‌تری را مراقب هستند.

رانندگان باتجربه

• نگاهشان دورترها را بررسی می‌کند.
• بیشتر بر روی اشیاء متحرک تمرکز می‌کنند.
• دید فعالانه‌تری دارند.

آنچه شما باید انجام دهید:

• دید فعالانه: اگر نگاهتان را به یک موضوع خاص ثابت کنید، ممکن است بخش‌های مهمی از اطلاعات اطراف خود را از دست بدهید.
• نگاه بیشتر به دوردست: نگاه شما باید در امتداد جاده و به بخش‌های دوردست باشد. این کار به شما این امکان را می‌دهد که برای رانندگی برنامه داشته و خطرات را در زمان مناسب تشخیص دهید. همچنین حفظ مسیر به‌صورت پایدار، آسان‌تر خواهد شد.
• ارتباط چشمی: برای جلوگیری از سوءتفاهم با سایر رانندگان و عابران، باید ارتباط چشمی با آن‌ها داشته باشید.

مغز انتخاب و تفسیر می‌کند

حس بینایی ما اطلاعات زیادی در مورد جاده به مغز ارائه می‌کند. سپس این اطلاعات توسط مغز پردازش و تفسیر می‌شود. فرآیند استفاده از اطلاعات حسی برای آگاه شدن از آنچه در اطراف اتفاق می‌افتد، ادراک نامیده می‌شود. مغز نمی‌تواند تمام اطلاعاتی را که دریافت می‌کند پردازش نماید و بنابراین باید مهم‌ترین بخش‌ها را انتخاب کند. این فرآیند اصطلاحا ادراک انتخابی نامیده می‌شود.

قضاوت در خصوص فاصله

هنگامی که یک شی در محدوده ده متری ما قرار دارد، از دید استریو برای قضاوت در مورد فاصله استفاده می‌کنیم؛ این کار به دو چشم نیاز دارد. اگر دید یکی از چشم‌ها از بین برود، قضاوت در مورد فاصله دشوارتر می‌شود؛ به‌ویژه در ابتدا که هنوز به تغییرات عادت نکرده‌اید.

هنگام قضاوت در مورد فواصل طولانی، از چند تکنیک مختلف استفاده می‌کنیم:

• اندازه: هر چه جسم دورتر باشد، کوچک‌تر دیده می‌شود.
• پرسپکتیو: جاده در فواصل دور باریک‌تر می‌شود. تیرک‌های شب نما که در کنار جاده قرار دارند در فواصل دور به هم نزدیک‌تر دیده می‌شوند و فاصله بین تیرک‌ها کوتاه‌تر می‌شود.
• پنهان شدن اشیاءاگر: درخت مانع دیدن خانه شود، می‌فهمیم که درخت نسبت به خانه به ما نزدیک‌تر است.
• وضوح یک شی: اگر یک شی به نظر مبهم باشد، دورتر به نظر می‌رسد. زمانی که دید کاهش می‌یابد، مانند زمانی که باران می‌بارد یا مه غلیظ، محاسبه فاصله دشوارتر می‌شود. اشیاء ممکن است دورتر از آنچه واقعا هستند، به نظر برسند.

قضاوت در خصوص سرعت و وسایل نقلیه که از روبرو می‌آیند

مطالعات نشان می‌دهد که قضاوت در خصوص سرعت خودروهای دیگر حتی برای رانندگان باتجربه نیز بسیار دشوار است.

به‌خصوص قضاوت در خصوص سرعت خودروهایی که از روبرو می‌آیند بسیار دشوار است. به این معنی که هنگام مواجهه با یک وسیله نقلیه که از روبرو می‌آید، ممکن است خیلی راحت دچار اشتباه شوید. اگر وسیله نقلیه که از روبرو می‌آید با سرعت بیشتری نسبت به تصور شما حرکت کند، خودروها زودتر از حد انتظار به هم می‌رسند.

از آنجایی که قضاوت دقیق در خصوص زمان رسیدن دو خودرو به هم سخت است، همیشه وقتی که وسیله نقلیه‌ای از پیش رو می‌آید و شما قصد سبقت گرفتن دارید، باید با دقت عمل کنید. فاصله‌ ایمنی را به‌خوبی رعایت کنید و از هرگونه سبقت خطرناک بپرهیزید!

سایر حواسی که هنگام رانندگی استفاده می‌شود

شنوایی

• اگر بشنوید که دور موتور بیش‌ازحد زیاد شده، متوجه می‌شوید که وقت تعویض دنده به دنده‌های سبک‌تر است.
• شما به صدای موتور عادت می‌کنید. اگر صدای موتور عوض شود، ممکن است به دلیل بروز اشکالی در موتور باشد.
• وسایل نقلیه دیگر می‌توانند با بوق زدن به شما هشدار دهند.

حس لامسه

• اگر احساس می‌کنید که فرمان به یک طرف کشیده می‌شود، ممکن است به دلیل تنظیم نبودن چرخ‌ها یا کم‌باد بودن تایرهای جلو باشد.
• اگر با دنده خیلی سبک برانید، ممکن است احساس کنید که موتور ریپ می‌زند یا اینکه شتاب خودرو ضعیف است.

حس بویایی

• اگر موتور یا ترمز دچار اشکال شده باشد، یا اگر ترمزدستی بالا باشد و رانندگی کنید، ممکن است متوجه بوی سوختگی شوید.
• حس بویایی همچنین به شما کمک می‌کند متوجه گازهای اگزوز در داخل خودرو شوید.

حس تعادل

• احساس تعادل به شما این امکان را می‌دهد تا زمانی که گاز می‌دهید یا ترمز می‌کنید آن را احساس کنید.
• اگر موقعیت نشستن شما مناسب باشد، حتی می‌توانید سرخوردن خودرو را احساس کنید.